هفت عادت مردمان مؤثر
قبل از شروع این مقاله متفاوت، لازم است بگویم که:
در رابطه با عادت، دو رویکرد اساسی میتوانیم داشته باشیم. البته اسمی از این دو رویکرد در جایی نخواهید شنید. ولی اینجا درباره آن صحبت خواهم کرد.
رویکرد مکانیکی و رویکرد هوشمند.
در این مقاله، بیشتر نگاه من بر روی رویکرد مکانیکی در رابطه با عادت است. و مقالات دیگری که در این رابطه و در اینترنت میخوانید نیز به همین ترتیب هستند. یعنی با رویکرد مکانیکی به مفهوم عادت و عادتسازی میپردازند.
برای درک عادت با رویکرد هوشمند، لازم است شخصیت مکانیکی و هوشمند را به طور کامل بشناسید. برای این کار میتوانید از کتاب بازسازی ذهن هوشمند صفرم استفاده کنید.
برویم سراغ اصل مطلب
۱) اهمیت عادت در مسیر زندگی:
اصلا چرا درباره عادتها صحبت کنیم؟
چون اغلب رفتارهای انسان، از روی عادت است.
ولی این مسأله چه اهمیتی دارد؟
بیایید کمی عمیقتر به این مسأله نگاهی بیندازیم.
تمام تلاش ما برای چیست؟ حتی در همین لحظه که شما مشغول خواندن این مقاله هستد، به دنبال چه هستید؟
اغلب کارهایی که انجام میدهیم برای آن است تا چیزهای جدیدی به دست بیاوریم. همیشه به دنبال دستیابی به چیزی هستیم و کسی که یاد میگیرد و مطالعه میکند به دنبال یک زندگی بهتر است.
در واقع هدفمان را مشخص کردیم. رسیدن به یک زندگی بهتر
حال باید ببینیم که این زندگی چطور ساخته شده است و بعد از این شناخت، میتوانیم آن را بهتر کنیم.
چیزهایی که در زندگی به دست میآوریم نتیجه رفتارهای ماست. هر رفتاری یک نتیجه مشخصی دارد. رفتارهای متعدد و متفاوت، نتیجههای متفاوتی دارند. با در کنار هم قرار دادن این نتیجهها، زندگی ما هم شکل خاصی به خودش میگیرد.
پس زندگی ما نتیجه رفتارهای ماست.
حال باید رفتارها را بررسی کنیم. چرا در یک موقعیت خاص هر کسی رفتار متفاوتی از خودش نشان میدهد؟ چرا در هر موقعیت خاص، نتایج برای همه افراد متفاوت است؟
این همان نکتهای است که میخواهیم درباره آن صحبت کنیم.
شخصیت مکانیکی بر اساس عادتهای خودش رفتار میکند. این عادتها معمولا ناآگاهانه هستند در حالی که هر کدام، نتیجه خاصی را به همراه دارد.
پس متوجه شدیم که عادتها چه اهمیتی دارند. عادتها هستند که رفتارهای انسان را در موقعیتهای مختلف مشخص میکند و این رفتارها هستند که نتایج خاصی را به ارمغان میآورند.
پس اگر به دنبال تغییر نتایج هستیم باید رفتار و در نتیجه عادتهای خود را تغییر دهیم.
برای یک شخصیت هوشمند اما وضعیت متفاوت است. یک شخصیت هوشمند بر اساس تفکر آگاهانه، رفتار خود را مشخص میکند و برای همین، خیلی در بند عادتهایش نیست. ولی الان موضوع بحث ما چیز دیگری است.
در حالت معمولی، همین عادتها هستند که رفتارها را میسازند. پس لازم است تا این عادتها را تغییر دهیم تا راحتتر به نتایج دلخواه برسیم.
۲) مکانیزم عادت چیست؟
حالا که فهمیدیم نقش عادتها در شکلگیری رفتار و نتایج زندگی ما چیست، باید بفهمیم عادتها چگونه شکل میگیرند. اگر نتوانیم روش شکلگیری عادت را درک کنیم، قطعا نمیتوانیم آن را تغییر دهیم.
با توجه به نقش شخصیت مکانیکی در شکلگیری عادتهای مختلف، و نقش مغز در شخصیت مکانیکی، باید به مکانیزم مغز مراجعه کنیم. چرا که مغز، همان شخصیت مکانیکی ماست. مغز رفتارهای خاصی دارد و منشأ این رفتارها مسیرهای عصبی هستند.
مسیر عصبی چیست؟
مسیر عصبی، مسیر پیامهای ورودی و خروجی مغز است. مغز برای دریافت یا ارسال پیام، نیاز به واسطههای عصبی دارد. این واسطهها، همان سلولهای عصبی هستند. نام آنها نورون است. نورونها با نورونهای دیگر ارتباط برقرار میکنند. ولی نکته مهم در مسیر عصبی این است که این ارتباطها میتوانند ضعیف یا قوی باشند یا حتی ارتباط خاصی وجود نداشته باشد. هر چه ارتباطها قویتر باشد، به اصطلاح گفته میشود که مسیر عصبی شکل گرفته است. یا مسیر عصبی تکمیل شده است.
۳) رابطه مسیر عصبی و عادتها:
با توجه به تعریف مسیر عصبی، “عادت” مسیر عصبی یک رفتار است که بسیار قوی شده است.
یعنی وقتی شما به چیزی عادت دارید، در واقع یک مسیر عصبی قوی برای یک رفتار مشخص شکل گرفته است. این مسیر عصبی، باعث میشود تا شما به آن رفتار گرایش داشته باشید یا آن رفتار را به راحتی بروز دهید.
پس مسیر عصبی همان عادت است و عادت، همان مسیر عصبی است.
۴) عادتها چطور ساخته میشوند؟
حالا که فهمیدیم عادت، همان مسیر عصبی قوی و ارتباط تنگاتنگ بین سلولهای عصبی است، باید ببینیم این ارتباط چطور تقویت میشود؟
جواب این سؤال بسیار ساده است.
تکرار، تکرار، تکرار
وقتی که شما رفتار خاصی را تکرار میکنید، مسیر عصبی آن تقویت میشود. در واقع سلولهای عصبی، برای انتقال پیامهای مرتبط با آن رفتار، راحتتر عمل میکنند. چرا؟ چون به هم نزدیکتر شدهاند. پس پیامها کاملتر و سریعتر منتقل میشود.
وقتی مغز شما در مییابید که یک رفتار، تکرار پذیر است، برای بهینهسازی مصرف انرژی، مسیر عصبی تشکیل میدهد. برای درک بهتر این مطلب، میتوانید به مقاله مسیرهای عصبی مراجعه کنید یا در این باره، مقالات متعددی را در اینترنت مطالعه کنید.
پس تکرار باعث تقویت یک مسیر عصبی میشود و عدم تکرار، باعث تضعیف مسیرهای عصبی خواهد شد.
با این حساب، برای ساختن عادتهای جدید، لازم است آن رفتار مشخص را تکرار کنیم. طبیعی است که در ابتدای کار، کمی سخت باشد و با تکرار، راحتتر خواهد شد. پس به خودتان فرصت دهید.
گفته میشود که برای شکلگیری یک مسیر عصبی و عادت، ۲۱ روز تمرین نیاز است.
پس فهمیدیم که چطور میتوانیم عادتهای جدید بسازیم و حتی عادتهای قدیمی را تغییر دهیم.
آنطور که خیلیها فکر میکنند سخت و پیچیده نیست. فقط کمی آگاهی و تمرین لازم است.
۵) هفت عادت مردمان مؤثر:
حالا که با مکانیزم عادت و روش شکلگیری آن آشنا شدیم، بیایید ببینیم بهترین عادتهایی که زندگی ما را بهتر میکنند کدامند؟
قبل از بررسی این عادتها، یک تمرین انجام دهید.
همین الان عادتهای خودتان را مشخص کنید. روی یک برگه، رفتارهای تکرار پذیر خودتان را مشخص کنید. چه رفتارهایی را هر روز انجام میدهید؟ یا در موقعیتهای خاص، چه رفتار مشخصی از خودتان بروز میدهید؟
آیا زود از کوره در میروید؟ زود عصبانی میشوید؟ عادت به پرخوری دارید؟ اینها نمونههایی از عادتها هستند. شما نیز سعی کنید عادتهای خودتان را کشف کنید و همه را بر روی یک کاغذ بنویسید.
این مقاله در حال تکمیل است