علامت تفکر چیست؟ نشانه‌های تفکر چیست؟ چه شخصی را متفکر می‌گوییم؟ آیا هر کسی متفکر است؟ انسان متفکر کیست؟ علامت تفکر در انسان متفکر چیست؟ آیا نشانه‌های تفکر به راحتی قابل تشخیص هستند؟

نویسنده: مهدی حکیم (مبتکر مهندسی فکر)

سؤالات زیادی در رابطه با علامت و نشانه تفکر می‌توانیم مطرح کنیم. در این مقاله می‌خواهیم درباره علامت‌ تفکر و نشانه‌های آن در یک انسان متفکر صحبت کنیم.

۱_ تفکر چیست؟

قبل از صحبت درباره علامت تفکر و نشانه‌های آن، بیایید اصلاً تفکر چیست؟ فکر کردن یعنی چه؟ اصلاً به چه کسی متفکر است؟ به چه کسی می‌توانیم متفکر بگوییم؟

• تفکر چیست؟

اغلب انسان‌ها درباره تفکر، نگاهی عامیانه دارند. برای همین، هیچ‌گاه نمی‌توانند از آن بهره‌مند شوند. وقتی شما یک ابزار را نشناسید، چطور می‌خواهید از آن استفاده کنید.

فرض کنید که یک کامپیوتر حرفه‌ای در مقابل شما قرار دارد. اگر ندانید که آن چه وسیله‌ای است و ندانید که چگونه کار می‌کند؛ چگونه می‌خواهید از آن بهره‌مند شوید؟

شناخت تفکر، کار ساده‌ای نیست. دانشمندان زیادی، سال‌ها فراوان، صرف بررسی این موضوع کرده‌اند. ولی سخت بودن شناخت آن نباید باعث شود تا از این شناخت منصرف شویم.

بعضی از دلایل سخت بودن این شناخت این است که:

• تفکر نامرئی است
• تفکر هر لحظه در زندگی ما حضور دارد
• تفکر جزو ریشه‌ای‌ترین مسائل زندگی انسان است
• به دلیل اینکه تفکر بسیار ریشه‌ای است، شناخت آن نیز مشکل است.
• از آنجا که تفکر هر لحظه در زندگی ما حضور دارد، حضور‌ آن را حس نمی‌کنیم.

اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید، به شما پیشنهاد می‌کنم کتاب درآمدی بر مهندسی فکر را مطالعه کنید.

در این کتاب، تعریف تفکر به شکل عمیق و تخصصی در این کتاب بررسی شده است. نظر دانشمندان مختلف، در این باره به شکل کامل صحبت شده است.

۲_ متفکر کیست؟

متفکر بودن به معنی این نیست که یک انسان فقط فکر می‌کند. تنها می‌توانیم بگوییم که همه انسان‌ها فکر می‌کنند. ولی همه آن‌ها متفکر نیستند. چرا که متفکر بودن تعریف خاص خودش را دارد.

متفکر، یعنی کسی که در تفکرش با انتخاب پیش می‌رود. در حالی که برای اغلب مردم، افکار می‌آیند و می‌روند. آن‌ها افکار خود را انتخاب نمی‌کنند. بلکه محکوم به افکاری هستند که در حال عبور از ذهنشان است.

انسانی متفکر است که نسبت به تفکرش انتخاب داشته باشد. یک انسان متفکر کسی است که افکار خودش را خودش انتخاب می‌کند.

با این حساب، متفکر بودن و هدف‌مند بودن در تفکر، رابطه تنگاتنگی دارد-

۳_ علامت تفکر و نشانه‌های آن چیستند؟

همانطور که در قسمت قبل نیز توضیح داده شد، متفکر بودن لزوما به معنی درست فکر کردن نیست. در حین فکر کردن اتفاقات زیادی رخ می‌دهد.

رخ دادن هر کدام از این اتفاقات، یک نشانه برای تفکر است. مثلا یک انسان متفکر، سؤال می‌پرسد.

دوباره باید این نکته را یادآور شوم که استفاده از این علامت‌ها، به معنی انجام درست آن‌ها نیست.

مثلا، سؤال پرسیدن می‌تواند درست و نادرست باشد.

ولی حداقل ویژگی یک انسان متفکر این است که سؤال می‌پرسد.

سؤال پرسیدن را به عنوان یک علامت تفکر برای مثال ذکر کردم.

حال می‌خواهیم علامت‌های تفکر را بررسی کنیم.

• مطالعه:

ساده‌ترین کاری که یک انسان متفکر واقعی انجام می‌دهد مطالعه است. یکی از مهم‌ترین علامت‌های تفکر  مطالعه است. بدون مطالعه، متفکر بودن ادعایی واهی است.

افرادی زیادی وجود دارند که فقط نظر می‌دهند، بدون اینکه حتی کمترین مطالعه‌ای داشته باشند. چنین فردی متحجر است نه متفکر.

پس حتما در طول روز برنامه‌ای برای مطالعه برای خودتان در نظر بگیرید.

• سؤال پرسیدن:

یکی دیگر از علامت‌های تفکر، سؤال پرسیدن است. چه از خودمان و چه از دیگران. طرح سؤال، همانطور که قبلا گفته‌ شد، یکی از مهم‌ترین علامت‌ها و نشانه‌های تفکر است.

پس بر روی مهارت سؤال پرسیدن خودتان کار کنید. سؤال‌های مفید و ارزشمند بپرسید. تا به جواب سؤالتان نرسیده‌اید، دست برندارید.

• نقد کردن:

یکی دیگر از نشانه‌های مهم تفکر، نقد کردن است. نقد کردن یعنی هر ایده‌ای را بدون دلیل و مدرک قابل اعتماد نپذیریم.

از طرفی دیگر، نقد بدون مبنا، دلیل بر نقاد بودن نیست. نقد کردن صحیح، نیاز به یادگیری دارد. و کسی که بدون مبنا و تفکر به نقد می‌پردازد، متفکر به حساب نمی‌آید.

نقد بدون دقت و مبنا، یکی از دلایل نفهم بودن و متفکر نبودن افراد است.

درباره مهارت تفکر انتقادی خودتان به شکل جدی، به یادگیری بپردازید.

• کنجکاوی:

یک انسان متفکر، کنجکاو هم هست. درباره مسائل مختلف. نه فقط بعضی مسائل. کنجکاوی انسان، در قالب سؤال خودش را نشان می‌دهد. و این سؤال‌ها باعث می‌شود تا شخص، به فکر فرو رود.

• مستقل بودن

انسان‌های متفکر معمولاً سعی می‌کنند مستقل باشند. البته به این معنی نیست که همیشه اینطور باشد. ولی انسان‌های متفکر، معمولا سعی می‌کنند مستقل باشند.

• نگاه به درون

انسان‌های متفکر معمولاً به مسائل درونی خودشان نیز فکر می‌کنند. آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند. ولی لزوماً نتیجه‌گیری آن‌ها صحیح نمی‌باشد.

• علاقه‌مندی‌های متفاوت

انسان‌های متفکر معمولاً علاقه‌مندی‌های متفاوتی نسبت به افراد معمولی جامعه دارند. خوب و بد آن مهم نیست. ولی معمولاً این تفاوت وجود دارد.

ویژگی‌های دیگری به عنوان علامت تفکر ذکر می‌شود که با توجه به تفکر و انسان متفکر، نمی‌توان از آن‌ها به عنوان علامت و نشانه یاد کرد.

مانند:

نگاه به درون

فراموش‌کاری

حل مشکلات

تیزبینی

همدلی

شوخ طبعی

و…

تفکر یک مهارت است که به یادگیری و تمرین تخصصی و حرفه‌ای نیاز دارد. این مهارت، مهم‌ترین مهارتی است که هر انسان باید به آن مسلط باشد ولی متاسفانه هیچ اهمیتی به آن داده نمی‌شود. دلیل وجود تمامی مشکلات، به همین مسأله بر می‌گردد.

اگر می‌خواهید نسبت به دیگران متفاوت باشید و زندگی متفاوتی را تجربه کنید، لازم است تا برای تفکر خودتان برنامه دقیق و اصولی برای یادگیری و تمرین داشته باشید.

یک میانبر بسیار مفید، شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی است. دوره کارخانه ذهن هوشمند را به شما پیشنهاد می‌کنم.